1. Hội chứng ruột kích thích là gì?
Hội chứng ruột kích thích (HCRKT) hay còn có tên gọi khác là rối loạn chức năng đại tràng, hội chứng đại tràng co thắt, là một bệnh phổ biến ở Việt Nam và trên thế giới. Tỷ lệ mắc bệnh từ 5% – 20% dân số, gặp ở nữ nhiều hơn nam. Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.
2. Nguyên nhân và triệu chứng của hội chứng ruột kích thích?
HCRKT hầu như không có tác nhân gây bệnh cụ thể, một số quan điểm cho rằng do hệ thần kinh của ruột tăng nhạy cảm quá mức dẫn đến ruột tăng co bóp và gây ra những triệu chứng của bệnh.
- Các triệu chứng của Hội chứng ruột kích thích thường thay đổi, khác nhau ở mỗi người bệnh và có thể thay đổi theo thời gia bao gồm:
- Đau bụng hoặc khó chịu ở bụng (bụng trướng hơi hoặc cảm giác nặng bụng), dễ chịu hơn sau khi đi đại tiện.
- Thay đổi số lần đại tiện: Nhiều hơn 3 lần trong 1 ngày hoặc ít hơn 3 lần trong 1 tuần.
- Phân không bình thường: phân lỏng hoặc táo bón hoặc xen kẽ những đợt phân lỏng, táo bón và bình thường, lặp đi lặp lại nhiều lần. Phân có nhầy mũi, nhưng không có máu.
- Lúc đại tiện không bình thường, phải rặn nhiều, phải chạy vội vào toilet, hoặc cảm giác đi chưa hết phân.
- Các triệu chứng này kéo dài ít nhất 12 tuần hoặc trong 12 tháng (không nhất thiết liên tục).
Hình 1: Triêu chứng lâm sàng của HCRKT.
3. Chẩn đoán HCRKT bằng cách nào?
Chẩn đoán HCRKT là một chẩn đoán loại trừ nghĩa là không có một xét nghiệm nào để chẩn đoán chính xác hội chứng ruột kích thích mà dùng các xét nghiệm này để loại trừ một số bệnh thường gặp ở đại trực tràng có triệu chúng giống HCRKT.
Các xét nghiệm thường dùng là:
- Nội soi đại trực tràng
- X quang đại tràng cản quang
- CT Scan bụng
- Tìm máu ẩn trong phân, xét nghiệm máu tìm nguyên nhân nhiễm trùng…
4. Các phương pháp điều trị HCRKT hiện nay là gì?
Để điều trị Hội chứng ruột kích thích cần sự phối hợp chặt chẽ của thầy thuốc và bệnh nhân, bởi không có loại thuốc nào điều trị khỏi hoàn toàn Hội chứng ruột kích thích mà cần kết hợp chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc, trong đó chế độ ăn uống là vô cùng quan trọng. Hơn nữa, vì bệnh kéo dài, người bệnh nên tin tưởng bác sỹ, tránh tâm lý quá lo lắng, căng thẳng làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
Chế độ ăn uống: Quan trọng nhất, đặc biệt trong đợt đang có triệu chứng đau bụng.
- Không có chế độ ăn nào là thích hợp cho tất cả các bệnh nhân. Mỗi bệnh nhân phải tự tìm cho mình những thức ăn phù hợp. Có thể ghi lại sự thay đổi của cơ thể khi ăn 1 loại thức ăn nào đó, số lượng cụ thể, từ đó tìm ra loại và lượng thức ăn thích hợp cho bản thân.
- Nên ăn đúng giờ, không bỏ bữa, không ăn muộn vào ban đêm. ống nhiều nước. Ăn kiêng: Những thức ăn không thích hợp với từng người bệnh như tôm, cua, cá, sữa.
Tránh các thức ăn:
- Thức ăn khó tiêu, dễ sinh hơi như: Khoai, sắn, các thực phẩm giàu chất béo, các thực phẩm chế biến sẵn như mì tôm, xúc xích, pizza, salad…
- Những chất kích thích: rượu, cà phê, nước ngọt, thuốc lá, gia vị chua cay…
- Hoa quả khó tiêu, có nhiều đường như, soài, mít, bánh ngọt, kẹo, socola…
- Dùng nhiều các thức ăn sống: gỏi, nem chua, mắm tôm…
Chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý
- Thường xuyên tập thể dục đều đặng, tránh stress, ngủ đủ giấc, thư giãn, có chế độ nghỉ ngơi hợp lý vì căng thẳng có thể làm bệnh nặng hơn.
Dùng một số thuốc chống co thắt, an thần, chống sinh hơi….. tùy theo triệu chứng.
BS: Phòng Khám CK 108